W praktyce klinicznej badania metodą rezonansu magnetycznego znajdują coraz więcej zastosowań. Zwiększa się tym samym liczba osób im poddawanych, a szczególną grupę spośród nich stanowią osoby zmagające się z klaustrofobią. Sprawdź, jak wykonać rezonans magnetyczny przy klaustrofobii i w jaki sposób może objawiać się to zaburzenie.
Klaustrofobia to rodzaj fobii, która charakteryzuje się patologicznym lękiem przed przebywaniem w zamkniętych, niedużych pomieszczeniach. Jest jedną z najczęstszych fobii – może na nią cierpieć nawet do 7% populacji. Nazwa tego zaburzenia pochodzi od łacińskiego słowa claustrum, które oznacza „zamknięcie w jakimś w miejscu”, i greckiego słowa phobos, które tłumaczy się jako „strach”.
Choć rezonans magnetyczny jest całkowicie bezpiecznym i bezbolesnym badaniem, to wśród przeciwwskazań do przeprowadzenia go znajduje się właśnie klaustrofobia. Innym przeciwwskazaniem do obrazowania tą metodą jest m.in. obecność w ciele niektórych implantów ślimakowych, stentów, klipsów naczyniowych, defibrylatorów, stymulatorów serca, neurostymulatorów.
Leżenie bez ruchu w wąskiej, zamkniętej przestrzeni, jaką stanowi maszyna do obrazowania rezonansem magnetycznym, może doprowadzić do ataku klaustrofobii. Poza tym badaniem czynnikami wyzwalającymi okazać się mogą m.in.: przejazd windą, przebywanie w pomieszczeniu bez okien, korzystanie ze sklepowej przymierzalni, podróż w małym samochodzie czy przebywanie w miejscu, z którego ciężko byłoby się wydostać.
Osoba z klaustrofobią poddana obrazowaniu metodą rezonansu magnetycznego bez specjalnego przygotowania może doznać szeregu objawów. Do głównych dolegliwości zaliczane są: uderzenia gorąca, uczucie duszności, wzmożona potliwość, zawroty głowy, drżenie rąk, nudności, przyspieszenie czynności serca i oddychania, uczucie ciężkości lub bólu w klatce piersiowej czy w brzuchu, dezorientacja. Choremu może się też wydawać, że niebawem zginie.
Aby ograniczyć ryzyko niepożądanych skutków rezonansu magnetycznego u osób z klaustrofobią, w dniu badania każdy pacjent wypełnia specjalny formularz. W dokumencie tym poza ogólnymi danymi zaznacza wszelkie czynniki, które mogłyby negatywnie wpłynąć na wyniki badania i stanowić zagrożenie w związku z przebywaniem w polu działania promieniowania magnetycznego czy w ograniczonych przestrzeniach.
Należy pamiętać, że pisemny formularz musi być wypełniony za każdym razem, gdy pacjent przygotowywany jest do badania, a wcześniej przeprowadzane badania bez zdarzeń niepożądanych nie gwarantują bezpieczeństwa kolejnych. Uzupełniony formularz jest analizowany z pielęgniarką, aby upewnić się co do prawidłowości wypełnienia go i rozwiać wszelkie wątpliwości. Najlepiej jednak poinformować o klaustrofobii podczas zapisywania się na badanie rezonansem. W ten sposób razem z personelem można zawczasu poszukać najlepszego rozwiązania.
Zobacz także: Kiedy podawany jest środek kontrastowy?
U osób z klaustrofobią można wykonać badanie rezonansem magnetycznym z użyciem skanera otwartego. Pacjent nie znajduje się wtedy w tunelu, a wokół siebie ma znacznie więcej miejsca. Jednak w większości przypadków, żeby uzyskać wysokiej jakości obraz, który umożliwi dokładne zdiagnozowanie, konieczne jest pole magnetyczne możliwe do uzyskania tylko w zamkniętym aparacie. Wówczas konieczne jest podjęcie odpowiednich działań, aby osoba z klaustrofobią pozwoliła wykonać badanie.
Dla części pacjentów dużym wsparciem jest obecność bliskiej osoby w czasie badania. Pomocne w walce z lekiem okazać się może wcześniejsze zapoznanie się z pomieszczeniem, w którym ma się odbyć badanie, i oswojenie się z myślą o nim. Czasami można ułożyć pacjenta tak, aby jego głowa znajdowała się poza aparatem – mowa o badaniu w pozycji odwróconej. Istnieją specjalne aparaty wyposażone w system redukcji stresu, w których w czasie obrazowania pacjent może słuchać relaksującej muzyki lub oglądać filmy. Takie działania wykazują działanie uspokajającego i redukują poziom stresu. Urządzenia mają specjalny system oświetlenia, który dostosowuje się do indywidualnych potrzeb pacjenta.Dobrym pomysłem jest przygotowanie do badania z pomocą psychoterapeuty.
Niekiedy najlepszym wyjściem jest podanie odpowiednio dobranych leków uspokajających, a przy dużym nasileniu klaustrofobii konieczne bywa nawet zastosowanie znieczulenia ogólnego. Takie badanie wykonuje się przy obecności anestezjologa, który wcześniej podejmuje decyzję odnośnie do rodzaju substancji, dawki i sposobu podania (wziewnie, dożylnie). W skrajnych przypadkach niezbędne okazać się może odstąpienie od badania. Silny dyskomfort badanego z klaustrofobią to jedno, a drugie to brak kontroli nad oddechem i drżeniem ciała, które sprzyjają powstawaniu tzw. artefaktów ruchowych.
Zobacz także: Co to jest rezonans magnetyczny głowy? Kiedy go wykonać?
Bibliografia
A. Al-Shemmari, A. Herbland, T. Akudjedu i wsp., Radiographer's confidence in managing patients with claustrophobia during magnetic resonance imaging, „Radiography (Lond)” 2022, t. 28, nr 1, s. 148–153.
M. Dobrowolska-Bąk, A. Dubis, Ł. Brandt i wsp., Bezpieczeństwo pacjenta i personelu medycznego w pracowni rezonansu magnetycznego, „Problemy Pielęgniarstwa” 2018, nr 3, s. 182–190.
X. Nguyen, S. Tahir, B. Bresnahan i wsp., Prevalence and Financial Impact of Claustrophobia, Anxiety, Patient Motion, and Other Patient Events in Magnetic Resonance Imaging, „Top Magn Reson Imaging” 2020, t. 29, nr 3, s.125–130.
Umów się na wizytę
Badanie płatne
Badanie NFZ
Badanie
w ramach abonamentu
