Zwyrodnienie stawów – na czym polega leczenie tej przewlekłej choroby?

Zwyrodnienie stawów jest najczęstszą chorobą układu ruchu. Ma ogromny wpływ na codzienne funkcjonowanie i jakość życia osób chorych. Sprawdź, na czym polega leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów. Dowiedz się, jakie leki wykorzystywane są w farmakoterapii tego schorzenia oraz kiedy konieczne może być leczenie chirurgiczne.

Zwyrodnienie stawów – co to za choroba?

Zanim przedstawione zostanie szczegółowo leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów, należy w kilku słowach przypomnieć, co to za choroba. Zwyrodnienie stawów rozwija się na skutek zaburzeń w zakresie ilości i jakości chrząstki stawowej. Odpowiada ona za amortyzowanie ruchów stawu i przesuwanie nim po powierzchni stawowej. Wraz z zaawansowaniem patologii dochodzi do pojawienia się nieprawidłowości w okolicznych strukturach, w tym m.in. w położonej pod chrząstką stawową kości, więzadłach, ścięgnach, mięśniach, torebce stawowej.

W efekcie chory doświadcza szeregu objawów, głównie takich jak:

• ból,
• sztywność,
• obrzęk,
• ocieplenie,
• tkliwość,
• zniekształcenie obrysów i ograniczenie ruchomości stawu.

Zazwyczaj zwyrodnienie stawów obserwuje się w obrębie palców dłoni i stóp, a także kolan, bioder oraz kręgosłupa. Biorąc pod uwagę przyczyny powstania, zwyrodnienie stawów może mieć charakter pierwotny (nie ma jasno określonej przyczyny) lub wtórny (za rozwój choroby odpowiada szereg czynników, w tym m.in. reumatoidalne zapalenie stawów, uraz, zakażenie, wrodzone zaburzenia budowy stawów).

Do jakiego lekarza się zgłosić?

W przypadku podejrzenia zwyrodnienia stawów należy się zgłosić do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarz rodzinny na podstawie wstępnego rozpoznania skieruje pacjenta do reumatologa. To specjalista z zakresu chorób stawów, który po przeprowadzeniu szczegółowych badań opracuje sposób leczenia najlepszy dla chorego.

Na czym polega leczenie zwyrodnienia stawów?

Z uwagi na niedostępność leczenia przyczynowego zwyrodnienia stawów oddziaływanie terapeutyczne skupia się głównie na ograniczeniu doświadczanego bólu, zachowaniu lub poprawie funkcji stawu oraz zmniejszeniu ryzyka niepełnosprawności. Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów dzieli się na farmakologiczne, niefarmakologiczne i chirurgiczne.

Niefarmakologiczne metody leczenia zwyrodnienia stawów

Leczenie niefarmakologiczne to podstawa terapii zwyrodnienia stawów. Obejmuje ono zwłaszcza:

• edukację;
• redukcję masy ciała;
• rzucenie palenia papierosów;
• aktywność fizyczną (dostosowaną do wieku i możliwości);
• dietoterapię;
• rehabilitację – głównie kinezyterapię, fizykoterapię, krioterapię, magnetoterapię, elektroterapię, ultradźwięki, balneoterapię;
• indywidualnie dostosowane zaopatrzenie ortopedyczne – laski, kule, ortezy oraz obuwie ortopedyczne;
• psychoterapię.

Farmakologiczne metody leczenia zwyrodnienia stawów

W łagodzeniu dolegliwości bólowych towarzyszących zwyrodnieniu stawów często stosowanym lekiem jest paracetamol. Jeśli środek ten nie przynosi ulgi, rozważa się doustne niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ketoprofen, diklofenak, naproksen) lub opioidowe leki przeciwbólowe (np. tramadol). W ramach farmakoterapii wykonuje się iniekcje glikokortykosteroidami lub kwasem hialuronowym bezpośrednio do stawu. W leczeniu zwyrodnienia stawów pomocne są także suplementy diety z siarczanem chondroityny, kolagenem i siarczanem glukozaminy.

Zobacz także: Jak rozpoznać dyskopatię?

Chirurgiczne metody leczenia zwyrodnienia stawów

Jeśli powyższe metody leczenia nie przyniosły rezultatów i objawy zwyrodnienia stawów znacznie ograniczają funkcjonowanie chorego, konieczne jest leczenie chirurgiczne. Zastosowanie znajdują zabiegi korekcyjne, w tym m.in. zabiegi artroskopowe mające na celu oczyszczenie stawu ze zniszczonych tkanek. U chorych ze znacznymi zmianami, uporczywym bólem i niepełnosprawnością wykonywana jest protezoplastyka. Zabieg ten polega na usunięciu zniszczonego stawu i zastąpieniu go sztuczną protezą.

Zobacz także: Reaktywne zapalenie stawów – co to jest? Objawy, przyczyny, zapobieganie choroby

Jak zapobiegać chorobie zwyrodnieniowej stawów?

Można ograniczyć ryzyko zwyrodnienia stawu biodrowego, kolanowego czy innego dzięki m.in.:

• prawidłowej masie ciała – redukcja nadwagi zmniejsza prawdopodobieństwo patologii, zwłaszcza w obrębie stawów kończyn dolnych;
• ćwiczeniom wzmacniającym mięśnie – poprawiają stabilizację stawu i płynność ruchu;
• podejmowaniu aktywności ruchowej – warto uprawiać sporty nieprzeciążające znacznie stawów (np. pływanie, jazda na rowerze);
• ograniczaniu narażenia na czynniki zawodowe – zmiana pozycji ciała podczas pracy, prawidłowy sposób podnoszenia ciężkich rzeczy (z pozycji kucznej, a nie ze skłonu);
• stosowaniu akcesoriów poprawiających funkcjonowanie stawów (np. wkładki do butów);
• stosowaniu diety bogatej w produkty zawierające takie składniki mineralne jak wapń  oraz białko, a zwłaszcza kolagen.

Bibliografia
1.    J. Kłossowska, A. Zalewska, A. W. Przystupa i wsp., Choroba zwyrodnieniowa stawów – etiopatogeneza i leczenie, „Medical & Health Sciences Rewiev” 2016, t. 2, nr 2, s. 47–50.

2.    N. Łabędź, Choroba zwyrodnieniowa stawów, „Magazyn Świat Seniora” 2020, nr 2. Online: https://106.pre.zzz-temp.e-firma.pl/artykul/choroba-zwyrodnieniowa-stawow [dostęp: 03.08.2022].

3.    W. Romanowski, A. Zdanowska, M. Romanowski, Choroba zwyrodnieniowa stawów – aktualne standardy leczenia, „Rheumatology Forum” 2016, t. 2, nr 2, s. 52–57.