Łuszczycowe zapalenie stawów – objawy, przyczyny, sposoby leczenia

Łuszczycowe zapalenie stawów po raz pierwszy opisane zostało w 1860 r. przez Pierre’a Bazina, a bardziej szczegółowego opisu dokonał 28 lat później Charles Bourdillon. Jednak dopiero w 1964 roku zostało uznane za oddzielną jednostkę chorobową. Dowiedz się więcej na temat łuszczycowego zapalenia stawów. Poznaj towarzyszące mu objawy i możliwe sposoby leczenia.

Łuszczycowe zapalenie stawów – co to jest?

Łuszczycowe zapalenie stawów to przewlekła, autoimmunologiczna, zapalna choroba, która należy do artropatii seronegatywnych. W jej przebiegu we krwi nie pojawia się czynnik reumatoidalny. Typowe jest dla niej występowanie stanu zapalnego w obrębie stawów, przyczepów ścięgnistych lub kręgosłupa u chorych zmagających się z łuszczycą skóry bądź paznokci.

Dokładna przyczyna choroby nie została określona. Najprawdopodobniej rozwija się ona u osób predysponowanych genetycznie w wyniku zadziałania dodatkowego czynnika, takiego jak m.in. urazy mechaniczne, niektóre leki, zakażenia wirusowe i bakteryjne czy działanie silnego stresora.

Zobacz także: Choroby reumatyczne – które występują najczęściej? Jak się je rozpoznaje?

Postacie łuszczycowego zapalenia stawów

Specjaliści zajmujący się łuszczycowym zapaleniem stawów wyróżnili następujące postacie choroby:

• asymetryczną kilkustawową – stwierdzaną najczęściej (około 70% przypadków); w jej przebiegu obserwuje się zwykle niesymetryczne zapalenie stawów;
• wielostawową – drugą co do częstości występowania (15–20% przypadków), przypominającą reumatoidalne zapalenie stawów;
• postać z częstym zajęciem paznokci i dominującym zapaleniem stawów międzypaliczkowych dalszych (około 5% przypadków);
• okaleczającą – z bardzo ciężkim przebiegiem (około 5% przypadków);
• osiową – przypominającą zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (około 5% przypadków).

Jakie są objawy łuszczycowego zapalenia stawów?

Objawy łuszczycowego zapalenia stawów mogą się różnić w zależności od zajętych okolic ciała i zaawansowania choroby. Choroba ma z reguły zmienny przebieg – okresy zaostrzeń przeplatają się z okresami remisji. Ze strony narządu ruchu mogą wystąpić: ból, sztywność, ograniczona ruchomość stawów, w cięższych postaciach deformacje stawów. Może też dojść do zapalenia przyczepów ścięgnistych czy powstania „palca kiełbaskowatego”. Łuszczycowemu zapaleniu stawów towarzyszyć mogą również objawy ogólne, jak osłabienie, podwyższona temperatura ciała oraz zmiany skórne (jak w łuszczycy – czerwone grudki ze zrogowaciałą powierzchnią najczęściej występują na skórze głowy, pośladków, łokci), paznokciowe („objaw naparstka” – punkcikowate zagłębienia, rowkowanie, żółte plamy, złuszczanie się paznokcia) i inne pozastawowe.

Rozpoznanie łuszczycowego zapalenia stawów

Łuszczycowe zapalenie stawów rozpoznaje się na podstawie wyników:

• badań podmiotowego i przedmiotowego,
• badań laboratoryjnych takich jak oznaczenie stężenia białka CRP, OB i innych koniecznych w diagnostyce różnicowej,
• obrazowania medycznego – RTG zajętych stawów, rezonansu magnetycznego, badania ultrasonograficznego,
• badania okulistycznego (przy objawach ze strony narządu wzroku).

W uzasadnionych przypadkach wymagane jest oznaczenie HLA-B27, HLA-Cw6 (podatność genetyczna).

Zobacz także: Staw rzekomy – co to jest? Objaw, przyczyny i sposoby leczenia

Możliwe leczenie łuszczycowego zapalenia stawów

Leczenie łuszczycowego zapalenia stawów opiera się głównie na farmakoterapii. Zastosowanie znajdują niesteroidowe leki przeciwzapalne i iniekcje kortykosteroidami do stawów. W ciężkich przypadkach prowadzona jest immunosupresja. Zazwyczaj wykorzystuje się tutaj metotreksat z cyklosporyną. Używa się również leków biologicznych. Poza farmakoterapią prowadzi się leczenie miejscowe, odnoszące się do konkretnego stawu.

Duże znaczenie w leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów ma wsparcie psychiczne. Chorzy mogą zmagać się w związku z tą patologią z silnym stresem, pogorszeniem jakości życia, zaburzeniami w relacjach towarzyskich i codziennym funkcjonowaniu. W okresie zaostrzenia objawów ważny jest odpoczynek, który przyniesie ulgę.

W leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów prowadzona jest fizykoterapia. Uzupełnieniem jest kinezyterapia, czyli leczenie ruchem. Te metody pozwalają opóźnić powstawanie deformacji, zmniejszyć ból, usprawnić poruszanie się, odzyskiwać sprawność i poprawić ogólną wydolność. Ćwiczenia powinien określić rehabilitant w zależności od możliwości i potrzeb pacjenta.

Nie można zapomnieć o odpowiednim sposobie odżywiania się chorych na łuszczycowe zapalenie stawów. Dieta jest ważna nie tylko z uwagi na konieczność dbania o należytą masę ciała (żeby nie obciążać dodatkowo stawów), ale też po to, aby zapewnić składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Istotne są zwłaszcza wapń i witamina D. Chorzy na łuszczycowe zapalenie stawów powinni unikać słodkich napojów, słonych przekąsek, wysoko przetworzonej żywności, produktów typu instant, alkoholu i soli. W jadłospisie muszą być obecne prozdrowotne produkty, takie jak kiszonki, warzywa zielone liściaste, cebulowe, kapustne, sezonowe owoce jagodowe (borówki, maliny, aronia, truskawki).

Bibliografia
1.    M. Majdan, Łuszczycowe zapalenie stawów w gabinecie lekarza specjalisty, PZWL, Warszawa 2020.
2.    E. Pomorska, A. Lewandowska-Polak, J.S. Makowska, Łuszczycowe zapalenie stawów – czy uraz mechaniczny może wyzwolić zapalenie, „Alergia Astma Immunologia” 2019, t. 24, nr 3, s. 137–142.
3.    W. Tłustochowicz, J. Świerkot, E. Stanisławska-Biernat, Łuszczycowe zapalenie stawów, „Reumatologia” 2016, supl. 1, s. 22–25.