Dysplazja włóknista kości – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Dysplazja włóknista jest rzadkim schorzeniem, które wpływa na rozwój kości. Charakteryzuje się zamianą zdrowej tkanki kostnej na tkankę włóknistą. Dowiedz się, jakie są objawy, diagnostyka i leczenie dysplazji włóknistej.
Dysplazja włóknista jest związana z mutacją genetyczną, która wpływa na procesy rozwojowe kości. To rzadka nowotworopodobna zmiana tkanki kostnej.
Jakie są przyczyny dysplazji włóknistej?
Przyczyny dysplazji włóknistej nie są do końca znane. Wiadomo, że choroba ta jest związana z mutacją genetyczną w genie GNAS1 na chromosomie 20. Mutacja ta prowadzi do nadmiernego aktywowania szlaku sygnalizacyjnego cAMP, co z kolei wpływa na procesy rozwojowe kości.
Choroba może objawiać się na różne sposoby, a jej nasilenie różni się w zależności od lokalizacji i zaawansowania zmian chorobowych. W większości przypadków dysplazja włóknista nie zagraża życiu, ale może powodować poważne problemy związane z rozwojem kości. Wśród najczęstszych objawów tej choroby można wymienić:
Ból kości w obszarach dotkniętych chorobą – może być przewlekły i nasilać się wraz z postępem choroby.
Zniekształcenie kości w wyniku zamiany zdrowej tkanki kostnej na tkankę włóknistą – może to prowadzić do skrócenia kończyn, skrzywienia kręgosłupa lub deformacji twarzy.
Łamliwość kości – dysplazja włóknista prowadzi do osłabienia kości, co zwiększa ryzyko złamań (nawet niewielkie urazy mogą powodować złamania).
Problemy z ruchem – w zaawansowanych przypadkach dysplazja włóknista może prowadzić do ograniczenia ruchomości stawów. Pacjenci mogą mieć trudności z poruszaniem się lub wykonywaniem codziennych czynności.
Zaburzenia wzrostu – u dzieci z dysplazją włóknistą zaburzenia wzrostu kości są częstym objawem. Może to prowadzić do nierównomiernego wzrostu kończyn lub różnic w długości samych kości.
Jakie badania wykonać w kierunku diagnostyki dysplazji włóknistej?
Diagnoza dysplazji włóknistej rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu medycznego i badania przedmiotowego (oceny objawów klinicznych). Następnie wykonywane są szczegółowe badania obrazowe i laboratoryjne, zwłaszcza:
Badanie rentgenowskie (RTG) – jest stosowane do wizualizacji zmian w kościach. Obraz może ujawnić charakterystyczne cechy dysplazji włóknistej, takie jak rozrzedzenie struktury kostnej.
Tomografia komputerowa (TK) – pozwala na uzyskanie bardziej szczegółowego obrazu kości i ocenę stopnia zaawansowania choroby. Ta metoda jest szczególnie przydatna w przypadku, gdy zmiany są niewidoczne na zwykłym zdjęciu rentgenowskim. Aby jeszcze dokładniej uwidocznić badaną okolicę, konieczna może być tomografia komputerowa z kontrastem.
Badania laboratoryjne – w niektórych przypadkach badania laboratoryjne mogą być pomocne w diagnozowaniu dysplazji włóknistej. Przykładem jest badanie poziomu fosfatazy zasadowej, która może być podwyższona u pacjentów z tą chorobą.
Leczenie dysplazji włóknistej jest przede wszystkim ukierunkowane na łagodzenie objawów i zapobieganie powikłaniom. W zależności od nasilenia dolegliwości i lokalizacji zmian można stosować różne metody leczenia. Najczęściej wykorzystywane są:
Obserwacja – w przypadku łagodnej, bezobjawowej i nie wpływającej na funkcjonowanie pacjenta postaci choroby może być stosowana strategia obserwacji. Regularne badania kontrolne i monitorowanie objawów są ważne dla oceny postępów schorzenia.
Farmakoterapia – niektóre leki są stosowane w celu łagodzenia objawów dysplazji włóknistej. Przykładem są bisfosfoniany, które mogą pomóc w zmniejszeniu bólu i zwiększeniu wytrzymałości kości.
Metody chirurgiczne – w przypadkach zaawansowanych, które powodują poważne deformacje kości lub inne powikłania, konieczne bywa przeprowadzenie operacji. Może ona polegać na usunięciu zmienionych tkanek, stabilizacji kości lub rekonstrukcji deformacji.
Bibliografia M. Leszczyńska, D. Miętkiewska-Leszniewska, W. Szyfter, Przypadek powikłania wewnątrzczaszkowego zatokopochodnego w przebiegu dysplazji włóknistej, „Postępy w Chirurgii Głowy i Szyi” 2017, nr 2, s. 10–12.
A. Ossowska, K. Chwojnicki, W. M. Nyka, Dysplazja włóknisto-mięśniowa – rzadka przyczyna udaru mózgu, „Varia Medica” 2019, t. 3, nr 5, s. 363–366.
